Είναι η εξέταση που μας δείχνει με ακρίβεια το μέγεθος και την παρεγχυματική σύσταση του θυρεοειδούς αδένα. Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ότι το υπερηχογράφημα θυρεοειδούς μπορεί να είναι παθολογικό ακόμα και όταν οι εξετάσεις αίματος  που αφορούν στον θυρεοειδή αδένα είναι φυσιολογικές. Το υπερηχογράφημα αναδεικνύει τόσο την διάχυτη παρεγχυματική διαταραχή του αδένα (όπως στη θυρεοειδίτιδα) αλλά και τους όζους. Οι όζοι είναι εστιακές βλάβες του θυρεοειδή,  πολύ συχνοί στον γενικό πληθυσμό αλλά ιδιαίτερα στις γυναίκες (1 στις 3) και μπορεί να σχετίζονται σε ένα μικρό ποσοστό (περίπου 5%) με κακοήθεια. Στο υπερηχογράφημα θυρεοειδούς μπορούμε να μελετήσουμε την θέση, το μέγεθος, το σχήμα, τα όρια, την ηχογένεια και την σύσταση του κάθε όζου (αν δηλαδή είναι συμπαγής, κυστικός ή έχει αποτιτανώσεις) αλλά και την αγγείωση του. Για να έχουμε ένα πλήρη υπερηχογραφικό έλεγχο πρέπει στην εξέταση να γίνεται αναφορά στην παρουσία ή όχι διογκωμένων λεμφαδένων στην περιοχή που εξετάζεται.  Όλα τα παραπάνω είναι χρήσιμες πληροφορίες για τον κλινικό γιατρό ώστε να καθορίσει την περαιτέρω πορεία του ασθενούς (υπερηχογραφική παρακολούθηση, περαιτέρω διερεύνηση με παρακέντηση-FNA ή χειρουργική αντιμετώπιση). Πολύ σημαντική είναι επίσης η προσφορά του υπερηχογραφήματος στην μετεγχειρητική απεικόνιση της περιοχής του θυρεοειδούς αδένα ώστε να αναγνωριστεί η τυχόν παρουσία υπολείμματος θυρεοειδικού ιστού στην κοίτη του αδένα ή διογκωμένοι επιχώριοι λεμφαδένες.

Το υπερηχογράφημα θυρεοειδούς δεν χρειάζεται καμία προετοιμασία.Αν έχει ξαναγίνει στο παρελθόν η σύγκριση με την προηγούμενη εξέταση είναι πολύ σημαντική. Γίνεται σε ύπτια θέση, με το κεφάλι σε υπερέκταση. Ο ασθενής αποφεύγει την κατάποση και την ομιλία στην διάρκεια της εξέτασης.

Ενδείξεις

• Πρέπει να γίνεται όταν υπάρχουν διαταραχές στις ορμόνες που σχετίζονται με τον θυρεοειδή π.χ. TSH ή όταν υπάρχουν αντισώματα που σχετίζονται με τον θυρεοειδή (ΑΘΑ).
• Πρέπει να γίνεται οπωσδήποτε όταν υπάρχουν ορμονικές διαταραχές ακόμα και αν αυτές δεν αφορούν άμεσα τον θυρεοειδή όπως π.χ. πολυκυστικές ωοθήκες.
• Σε ασθενείς που παίρνουν κάποια συγκεκριμένα φάρμακα (πχ αντιαρρυθμικά).
• Όταν υπάρχουν γενικότερα συμπτώματα όπως δυσφαγία, δυσφωνία, δύσπνοια, ταχυκαρδίες, διαταραχές βάρους, ύπνου ή διάθεσης, ευερεθιστότητα και δερματολογικές διαταραχές όπως ξηρότητα δέρματος και τριχόπτωση.
• Στα παιδιά με προβλήματα ανάπτυξης όπως χαμηλότερο ανάστημα, πρώιμη ήβη κ.λ.π.
• Προτείνεται επίσης να γίνεται προληπτικά σε παιδιά και ενήλικες που έχουν συγγενείς με παθήσεις του θυρεοειδούς και σε γυναίκες μετά από τοκετό.