ΠΥΡΗΝΙΚΗ ΙΑΤΡΙΚΗ

Με τον όρο Πυρηνική Ιατρική, εννοούμε εκείνη την ειδικότητα της ιατρικής, η οποία μελετά και αποφαίνεται για τον τρόπο αντίδρασης, συμπεριφοράς και λειτουργίας οργάνων και ιστών του ανθρώπινου σώματος, με τη βοήθεια ειδικά παρασκευασμένων ουσιών και τη χρήση εξειδικευμένων απεικονιστικών μηχανημάτων.

Η Πυρηνική Ιατρική αντλεί το όνομά της και βασίζει τη διαγνωστική της μεθοδολογία, στη Πυρηνική Φυσική, η οποία μελετά και εμβαθύνει στα φυσικά φαινόμενα τα οποία σχετίζονται με τον πυρήνα των στοιχείων, τα μικροσωματίδια που τον συνθέτουν, την ενεργειακή κατάσταση ή την αστάθειά τους.

Η Πυρηνική Ιατρική δίνει απαντήσεις σε εξειδικευμένα διαγνωστικά προβλήματα, πολλές φορές σε πεδία όπου άλλες  διαγνωστικές εξετάσεις δεν έχουν καμία εφαρμογή και κανένα αποτέλεσμα και είναι δυνατόν με κατάλληλες τεχνικές να συνεισφέρει και στην θεραπεία ορισμένων νοσολογικών καταστάσεων.

ΣΠΙΝΘΗΡΟΓΡΑΦΗΜΑ

Συνηθέστερη εφαρμογή της Πυρηνικής Ιατρικής είναι η διαγνωστική εξέταση που είναι γνωστή ως σπινθηρογράφημα.

Ένα σπινθηρογράφημα είναι μια απεικόνιση η οποία είναι δυνατόν να δώσει στον Πυρηνικό Ιατρό, τον διαγνώστη ιατρό, περισσότερες πληροφορίες για την μεταβολική κατάσταση και την λειτουργία ενός οργάνου και λιγότερες, αλλά εξίσου σημαντικές, για την ανατομία του.

Η διαδικασία εκτέλεσης ενός σπινθηρογραφήματος είναι αρκετά πολύπλοκη και χρονοβόρα, σε σύγκριση με άλλου είδους ιατρικές εξετάσεις. Απαιτείται προγραμματισμός, γιατί η ουσία η οποία απαιτείται για την απεικόνιση παρασκευάζεται για την συγκεκριμένη εξέταση και έχει μικρό χρόνο ζωής. Η εξέταση, εκτελείται σε φάσεις ή στάδια, με την ακόλουθη σειρά:

• Ενημέρωση και προετοιμασία του ασθενούς πριν την άφιξή του στο εξεταστήριο για πιθανή αποχή από ορισμένα είδη τροφών ή ποτών για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα πριν την εξέταση, ημερολογιακός προγραμματισμός και παραγγελία της ουσίας που απαιτείται για την εξέταση
• Άφιξη του ασθενούς στο Ιατρείο/ εξεταστήριο την προκαθορισμένη ημέρα και ώρα, και έναρξη της εξέτασης με τη χορήγηση της ειδικά παρασκευασμένης για το είδος της εξέτασης ουσίας στον ασθενή
• Επαφή του ασθενούς με το μηχάνημα τομογραφικής σάρωσης, το οποίο με κατάλληλους χειρισμούς για τη συγκεκριμένη εξέταση, από εξειδικευμένο προσωπικό, σύμφωνα με τις οδηγίες του υπεύθυνου ιατρού, θα συλλέξει και θα αποθηκεύσει τα δεδομένα τις εξέτασης
• Ηλεκτρονική επεξεργασία των δεδομένων που συγκεντρώθηκαν κατά την προηγούμενη φάση, συνεκτίμηση άλλων εξετάσεων ή στοιχείων της κατάστασης του ασθενούς και συμπερασματική τελική διάγνωση του Πυρηνικού Ιατρού.

Ανάλογα με το είδος της εξέτασης είναι δυνατόν να απαιτηθεί από τον ασθενή να προβεί σε ένα είδος νηστείας για κάποιες ώρες πριν την εξέταση, όπως συμβαίνει για αρκετά είδη άλλων γνωστών ιατρικών πράξεων.

Η ουσία που απαιτείται να χορηγηθεί, συνήθως ενδοφλέβια, στον ασθενή, ανήκει στη κατηγορία των ραδιενεργών ισοτόπων.Παρασκευάζεται ειδικά για τον ασθενή, το όργανο και την εξέταση κι ανάλογα με την περίπτωση είναι δυνατόν να έχει ζωή και δράση για λίγαμόνο λεπτά της ώρας. Το λέμε φάρμακο αλλά είναι ουσία που δεν προμηθεύεται από τα φαρμακεία. Είναι μία ακριβή ραδιενεργή ουσία, η οποία παρασκευάζεται και παραλαμβάνεται από πολύ λίγα και ΕξειδικευμέναΚέντρα Παραγωγής εκτός Ελλάδος, με συγκεκριμένη διαδικασία και υπόκειται σε αυστηρότατες προδιαγραφές παρασκευής, ελέγχου και μεταφοράς.

Το μηχάνημαμε το οποίο έρχεται ο ασθενής σε επαφή κατά την διάρκεια της εξέτασης είναι γνωστό σαν “γ- κάμερα”. Είναι ένα από τα κορυφαία επιτεύγματα της σύγχρονης ιατρικής τομογραφικής, απεικονιστικής και διαγνωστικής τεχνολογίας. Το μηχάνημα έχει εξαιρετικά σύνθετες λειτουργικές ικανότητες και δυνατότητες. Απλούστερα, η γ-κάμερα αποτελείται από ηλεκτρονικές και οπτικές υπομονάδες οι οποίες αισθάνονται, συλλέγουν, καταγράφουν, αποθηκεύουν κι αναπαράγουν δεδομένα της εξέτασης, παρακολουθώντας τον μεταβολικό δρόμο του ραδιενεργού φαρμάκου στον υπό εξέταση ιστό ή λειτουργία.

Τα ηλεκτρονικά δεδομένα, οι εικόνες του σπινθηρογραφήματος, και η εξέλιξη τους με τον χρόνο, σε συνδυασμό με την συγκριτική μελέτη κι αντιπαραβολή με αποτελέσματα άλλων διαγνωστικών πράξεων και εξετάσεων, το ιστορικό και την κλινική εικόνα του ασθενούς, θα επιτρέψουν στον Πυρηνικό Ιατρό να ερμηνεύσει τις απεικονίσεις του σπινθηρογραφήματος και να διατυπώσει την διάγνωσή του για την εξέταση.

ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΤΗΤΑ ΣΠΙΝΘΗΡΟΓΡΑΦΗΜΑΤΟΣ

Η ενδοφλέβια έγχυση της ραδιενεργής ουσίας στον υπό εξέταση ασθενή, είναι αναγκαία προϋπόθεση για την εκτέλεση ενός σπινθηρογραφήματος και φυσικά είναι ταυτόσημη με  την ακτινοβόληση του ασθενούς σε κάποιο βαθμό. Η λέξη «ραδιενεργό» έχει περάσει στο υποσυνείδητο σαν μια εντελώς αρνητική έννοια με καταστροφικές συνέπειες. Αυτό όμως δεν πρέπει να συγχέεται με την περίπτωση το σπινθηρογραφήματος, στο οποίο η ένταση της ακτινοβολίας φυσικά δεν αγγίζει επίπεδα που θα μπορούσαν να επιφέρουν δυσμενείς επιπτώσεις. Στις περισσότερες των εξετάσεων αυτού του είδους η επιβάρυνση από πλευράς ακτινοβόλησης είναι τόσο μικρή που να επιτρέπει ευρύτατη εφαρμογή της μεθόδου ακόμη και σε παιδιατρικά περιστατικά. Ας μην ξεχνούμε πως άλλες, γνωστές και κοινότατες εξετάσεις όπως για παράδειγμα οι απλές ή οι αξονικές ακτινογραφίες, οι μαστογραφίες κλπ, αλλά και άλλες καθημερινά επαναλαμβανόμενες συνήθειες, όπως για παράδειγμα η χρήση του κινητού τηλεφώνου, του υπολογιστή ή άλλων ηλεκτρικών συσκευών, μπορεί να είναι πηγή ακτινοβόλησης για τον άνθρωπο πολύ μεγαλύτερης συνολικά έντασης,στιγμιαία ή αθροιστικά, με εξαιρετικά μεγαλύτερους κινδύνους επιπτώσεων στην ανθρώπινη υγεία από ένα σπινθηρογράφημα.

Γεγονός είναι πως η χορήγηση του “ραδιενεργού φαρμάκου” στον ασθενή, θα καταστήσει τον ίδιο εκπομπό ραδιενέργειας, η ένταση της οποίας ανιχνεύεται και καταγράφεται από την γ-κάμερα κατά την διάρκεια της εκτέλεσης του σπινθηρογραφήματος. Η εκπεμπόμενη από τον ασθενή ακτινοβολία μειώνεται με την πάροδο του χρόνου μέχρι πλήρους αδρανοποίησης του φαινόμενου.

Ανάλογα με το είδος της εξέτασης και του φαρμάκου που χρησιμοποιείται,όταν χρειάζεται, δίνονται πάντα από τους εκτελούντες την εξέταση υποδείξεις και οδηγίες ώστε να αποφεύγεται η ακτινοβόλιση τρίτων, με τη στενή επαφή «θερμών ασθενών» με άτομα τα οποία είναι δυνατόν να είναι ευπαθέστερα στη λήψη μικρότερων ή μεγαλύτερων ποσών από την ακτινοβολία τηνπροερχόμενη από τη χορήγηση του ραδιοφαρμάκου (πχ εγκυμονούσες ή μικρά παιδιά).